Hội nghị tổng kết công tác pháp chế ngành giáo dục năm học 2023-2024
Thanh Phương Chiều 8/10, tại Trường Đại học Hà Nội, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) tổ chức hội nghị Tổng kết công tác pháp chế ngành giáo dục năm học 2023-2024. Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc chủ trì hội nghị.
Hội nghị có sự tham dự của hơn 400 đại biểu là lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ GDĐT; lãnh đạo, cán bộ phụ trách công tác pháp chế của các Sở GDĐT, các cơ sở giáo dục đại học và trường cao đẳng sư phạm trên cả nước.
Phát biểu khai mạc hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc nhấn mạnh: Hội nghị là dịp để ngành Giáo dục nhìn nhận, đánh giá kết quả triển khai thực hiện nhiệm vụ năm học 2023-2024 đối với công tác pháp chế ngành giáo dục; trên cơ sở đó thống nhất đề xuất nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm cho năm học 2024-2025, góp phần thực hiện hiệu quả đổi mới giáo dục và đào tạo, tăng cường công tác xây dựng thể chế, hệ thống văn bản nội bộ.
Khẳng định công tác pháp chế ngành giáo dục được lãnh đạo Bộ GDĐT hết sức quan tâm, được xác định là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu để góp phần hoàn thiện, xây dựng thể chế cho toàn ngành, Thứ trưởng nhìn nhận, công tác pháp chế đã và đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Bên cạnh những hạn chế về biên chế, nguồn lực hoạt động, còn phải đối diện với sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ và sự biến động liên tục của đời sống và nhu cầu xã hội.
Điều này đòi hỏi cán bộ pháp chế luôn không ngừng trau dồi và cập nhật kiến thức, kỹ năng để thích nghi với sự phát triển, từ đó có thể tham mưu, tư vấn ban hành các quy định pháp luật vừa đảm bảo tính pháp lý, vừa đảm bảo tính khả thi, phù hợp với thực tiễn, đặc biệt là có tính ổn định cao. Ngoài ra, đặc thù các nhiệm vụ của công tác pháp chế để có thể hoàn thành một cách thuận lợi và hiệu quả cũng đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ từ các cơ quan, đơn vị khác, do vậy rất cần sự chung tay, góp sức của toàn ngành.
Báo cáo kết quả thực hiện công tác pháp chế ngành giáo dục năm học 2023-2024, Vụ trưởng Vụ Pháp chế Mai Thị Anh cho biết: Trong giai đoạn từ tháng 9/2023 đến thán 8/2024, Bộ GDĐT đã ban hành và trình ban hành được tổng số 53 văn bản, bao gồm: 2 Nghị định, 1 Nghị quyết của Chính phủ; 1 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 27 Thông tư, 22 Quyết định cá biệt của Bộ trưởng.
Bên cạnh những văn bản đã được xem xét ký ban hành, trong năm học 2023-2024, Bộ GDĐT đang tập trung nguồn lực để xây dựng các văn bản có tác động lớn đến toàn ngành Giáo dục, dự kiến trình ban hành trong năm 2024, 2025, như: dự án Luật Nhà Giáo; dự thảo Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2022-2030 và tầm nhìn đến năm 2045; dự thảo Khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân và Khung trình độ quốc gia Việt Nam; các dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Đổi mới chương trình giáo dục mầm non và về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo 3 đến 5 tuổi tại một số tỉnh, thành phố… Các văn bản trên đều là căn cứ quan trọng để nâng cao chất lượng công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực giáo dục, công tác dạy và học; đồng thời, củng cố vững chắc hành lang pháp lý trong lĩnh vực giáo dục.
Năm học 2023-2024, các Sở GDĐT tiếp tục tập trung vào việc nâng cao chất lượng công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực giáo dục tại địa phương. Đồng thời nỗ lực nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác pháp chế theo hướng kiện toàn và phát huy vai trò của tổ chức pháp chế. Theo báo cáo về Bộ 63/63 Sở GDĐT có bộ phận pháp chế với 55 cán bộ làm công tác pháp chế chuyên trách và gần 30 cán bộ làm công tác pháp chế kiêm nhiệm.
Tổ chức pháp chế của các cơ sở Giáo dục đại học (GDĐH) cũng đã phát huy tốt vai trò chủ trì, phối hợp với các bộ phận liên quan tư vấn, tham mưu những vấn đề pháp lý quy định tại quy chế tổ chức và hoạt động của nhà trường. Tính đến tháng 8/2024, có 242/242 cơ sở GDĐH đã thành lập phòng hoặc bố trí cán bộ làm công tác pháp chế với tổng số là 815 người.
Ngoài ra, công tác rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật được Bộ GDĐT tiến hành thường xuyên, đúng quy định. Năm học 2023-2024, Bộ GDĐT đã ban hành nhiều văn bản để tổ chức triển khai thực hiện trong toàn ngành.
Bộ GDĐT đã ban hành kế hoạch hằng năm về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật của ngành giáo dục, trong đó chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị thuộc Bộ, các Sở GDĐT, các cơ sở GDĐH thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả nhiệm vụ công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.
Về phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm công tác pháp chế năm học 2024-2025, Vụ trưởng Mai Thị Anh cho biết, Bộ GDĐT sẽ tiếp tục củng cố, kiện toàn tổ chức và hoạt động của tổ chức pháp chế; quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể và biện pháp, giải pháp về chế độ, điều kiện đảm bảo cho hoạt động của các tổ chức pháp chế/cán bộ làm công tác pháp chế tại các Sở GDĐT; các cơ sở giáo dục đại học, trường cao đẳng sư phạm.
Đồng thời, tập trung rà soát văn bản quy phạm pháp luật để đề xuất điều chỉnh, sửa đổi bổ sung hoặc thay thế, kịp thời xử lý những nội dung mâu thuẫn, chồng chéo, bất cập…; tăng cường công tác phổ biến giáo dục pháp luật…; đẩy mạnh hoạt động theo dõi, đánh giá tình hình thi hành pháp luật về giáo dục để kiến nghị các biện pháp xử lý phù hợp, nhằm nâng cao hiệu quả công tác thi hành pháp luật.
Tại hội nghị, lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ GDĐT đã trình bày các tham luận về những khó khăn, vướng mắc khi xây dựng hệ thống văn bản quản lý điều hành; thực hiện quy định về các khoản thu dịch vụ phục vụ, hỗ trợ họat động giáo dục của nhà trường; thực tiễn triển khai các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác tuyển sinh và đào tạo; xây dựng và thực hiện các văn bản pháp luật liên quan đến lĩnh vực khoa học và công nghệ trong các cơ sở giáo dục đại học…
Đánh giá cao công tác pháp chế của Bộ GDĐT những năm qua, PGS.TS Bùi Xuân Hải, Hiệu trưởng Trường Đại học Hải Phòng cho rằng, nhờ việc hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đã giúp các cơ sở giáo dục đại học thuận lợi hơn. Hàng năm, Bộ GDĐT cũng ban hành công văn hướng dẫn nhiệm vụ về công tác pháp chế gửi các Sở GDĐT và các cơ sở giáo dục đại học, trường cao đẳng sư phạm, nhờ đó, những người làm công tác pháp chế thuận lợi hơn khi triển khai các nội dung cụ thể.
Liên quan đến việc ban hành các văn bản nội bộ trong các cơ sở giáo dục đại học, PGS.TS Bùi Xuân Hải kiến nghị, Bộ GDĐT nghiên cứu ban hành hướng dẫn mang tính chất định hướng khung cho các trường thuận lợi để thống nhất thực hiện.
Chia sẻ về hoạt động pháp chế của ngành Giáo dục tỉnh Bắc Giang, Bà Đào Thị Hường, Phó Giám đốc Sở GDĐT Bắc Giang cho biết: Hàng năm, Sở GDĐT đã chỉ đạo các nhà trường kiện toàn đội ngũ làm công tác pháp chế, tăng cường công tác phổ biến giáo dục pháp luật bám sát các nhiệm vụ trọng tâm của ngành giáo dục năm học. Khai thác hiệu quả các trang thông tin điện tử, ứng dụng công nghệ thông tin và từng bước thực hiện chuyển đổi số trong công tác phổ biến giáo dục pháp luật.
Nhờ đó, công tác phổ biến giáo dục pháp luật trong toàn ngành Giáo dục Bắc Giang đã có những chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của đông đảo cán bộ, giáo viên, nhân viên và người học; củng cố và giữ vững nền nếp, kỷ cương trường học, tạo ra môi trường giáo dục lành mạnh; công tác phổ biến giáo dục pháp luật ở các đơn vị, trường học đã đi vào nề nếp và đạt hiệu quả.
Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh vai trò ngày càng quan trọng của công tác pháp chế. Xây dựng thể chế, công tác pháp luật được xem là một nhiệm vụ rất quan trọng của Chính phủ. Thủ tướng cũng chỉ đạo ráo riết các Bộ trưởng, trưởng ngành phải trực tiếp chỉ đạo công tác này.
Nhắc tới 4 trụ cột quan trọng trong quá trình đổi mới giáo dục là con người – thể chế – hạ tầng, cơ sở vật chất – chuyển đổi số, Bộ trưởng cho rằng, trong đó con người, cơ sở vật chất, chuyển đổi số đều xoay quanh vấn đề thể chế. Nếu thể chế không thông thoáng, không mở đường, không chặt chẽ đủ để quản lý thì cũng không phát triển được 3 vấn đề còn lại; thể chế yếu kém sẽ không giải phóng được nguồn lực và các yếu tố khác.
“Một trường đại học nếu xây dựng được quy chế nội bộ thật tốt, sẽ giải phóng được nguồn lực, sự sáng tạo, năng lượng từ bên trong được tốt nhất; sẽ phát huy, định hướng được tốt nhất và có cơ hội phát triển bền vững nhất”, Bộ trưởng ví dụ về tầm quan trọng của công tác pháp chế.
Năm học 2023-2024, ngành Giáo dục đã đạt được nhiều kết quả tích cực, trong đó có đóng góp quan trọng của những người làm công tác pháp chế. Ghi nhận điều này, Bộ trưởng đồng thời lưu ý một số vấn đề nhằm thực hiện tốt hơn công tác pháp chế trong thời gian tới, trong đó nhấn mạnh một số cái “không”.
Đó là, không được phép coi nhẹ mảng công tác này; phát huy cao độ tham mưu của bộ phận pháp chế để không làm gì trái luật và trái với các quy định; không để chậm trễ trong ban hành, thay thế, hoàn thiện, bổ sung hệ thống các văn bản quy định nội bộ khi các chính sách đã thay đổi, điều chỉnh; không làm qua loa, làm ứng phó; không bao giờ được đổi lỗi cho việc không biết, không hiểu; không bỏ sót cái cần ban hành; không góp ý các văn bản quy phạm pháp luật một cách qua loa, tắc trách.
Bộ trưởng cũng đặc biệt nhấn mạnh vai trò người đứng đầu trong công tác pháp chế. Trong đó lưu ý người đứng đầu phải quan tâm chỉ đạo, dành thời gian, nguồn lực, trực tiếp chỉ đạo triển khai nội dung này; quan tâm tính chuyên nghiệp của bộ phận tham mưu; cập nhật kịp thời quy định mới và đóng góp ý kiến có trách nhiệm trong xây dựng văn bản quy phạm pháp luật
Kết luận hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc cảm ơn các đại biểu đã tham gia trao đổi, thảo luận, đóng góp ý kiến tại hội nghị. Thứ trưởng kỳ vọng đội ngũ cán bộ làm công tác pháp chế sẽ nỗ lực cùng nhau vượt qua mọi khó khăn, thách thức, để tạo bước chuyển biến mới, mạnh mẽ hơn trong hoàn thiện, phát triển thể chế ngành giáo dục trong thời gian tới.
Theo Trung tâm Truyền thông và Sự kiện – Bộ Giáo dục và Đào tạo!
